Revolutionair derailleursysteem

Gepubliceerd op 21 juli 2015 07:48, bijgewerkt op 22 juli 2015 07:29 (2637 keer bekeken) 4

VeloTilt heeft een revolutionair derailleursysteem ontwikkeld. Het wiel opnieuw uitgevonden?

VeloTilt

Tijdens Cycle Vision heeft het team van VeloTilt bekend gemaakt dat ze, Bram Smit en Piet Kunis, een alternatief derailleursysteem hebben ontwikkeld.
Net als bij een naafversnellingsysteem zoals bij Rohloff, Nexus en Alfine, blijft de ketting altijd recht tussen de kettingwielen zitten (bij het huidige derailleursysteem zal de ketting op één versnellingcombinatie na altijd, min of meer, scheef tussen de kettingwielen lopen). Het nadeel van de naafversnelling is dat er altijd energieverlies ontstaat door het gebruikte systeem: planetair stelsel.
Bij dit nieuwe derailleursysteem is nauwelijks sprake van energieverlies. De kettingwielen worden 'simpelweg' naar de juiste plek gestuurd, i.p.v. dat de ketting richting het gewenste kettingwiel geduwd wordt. De efficiëntie van dit systeem gelijk aan een derailleurloos systeem, ongeveer 98 %, iets beter dan een conventionele derailleur systeem.

SinnerBikes

Twilwel was bij de presentatie op Cycle Vision aanwezig en had een déjà-vu. Het systeem leek hem verdacht veel op wat Jan de Vries van SinnerBikes hem had laten zien.
Het prototype van dat systeem uit 1999 is nog steeds in Jan zijn bezit! De cassette verdwijnt in de naafkooi bij verschuiving naar een hogere versnelling (een kleiner tandwiel). Het voornaamste verschil met die van VeloTilt is de plek waar het versnellingen systeem zit: in een tussenas, in plaats van in het achterwiel.

Er kunnen, door de constructie, meerdere tandwielkransen dan de standaard 10 of 11 op een cassette naast elkaar gemonteerd worden. Veel meer dan het huidige derailleursysteem mogelijk is, zodat de stappen tussen elk kettingwiel kleiner kunnen zijn, en een apart bergversnelling niet nodig meer hoeft te zijn. Verder kan je bij stilstand schakelen met een kleine toevoeging (schakelplaten op vast plek in de aandrijfkant). De plek in het achterwiel maakt het verder mogelijk een kettingkast toe te passen, wat bijzonder handig voor de huis- tuin en keuken stadsfiets is.
Voor een velomobiel zou een tussenas meer voordelen kunnen bieden en het kleine nadeel van een tweede ketting doen vergeten.*

En?

Had Jan de Vries het systeem dan uitgevonden?
Omstreeks 1947 werd een patent verleend is aan de Fransman Peroy Adolphe (Dispositif de changement de vitesses pour bicyclettes sans déplacement latéral de la chaîne) op een dergelijk systeem met 3 versnellingen. Deze kon echter niet onder last schakelen en dat kan het systeem van SinnerBikes, welke in 2002 uit ontwikkeld is (samen met Jan Douwe Veenstra, student van de Hogeschool Drenthe), dus wel. Daarom werd een wereldwijd patent aan SinnerBikes toegekend.

Andere soortgelijke systemen:

• de Mango streamliner (géén SinnerBikes Mango!) van Rob English: Miles (Kingsbury's, red.) came up with a very simple intermediate gear change - the chain is held in line just off the centre of the bike,
  whilst the sprockets move laterally underneath it to change gear.
• en op ons eigen Ligfiets.net: wandelblad-derailleur van Bauke Muntz, het systeem van FlevoBike. Hetzelfde idee maar dan een schuivend voorste tandwiel in een compacte kast. Het probleem hier is dat het waarschijnlijk moeizaam schakelt onder last. De spiebaan constructie is niet zo goed voor wrijvingsarm zijdelings verplaatsen. Het systeem van SinnerBikes loopt zijdelings op kogellagers, dus letterlijk op rolletjes.

Resumé: het moge duidelijk zijn dat deze types derailleurs in principe een geweldig systeem zijn!
Iets voor een Kickstarter-project?

Foto's: Wim Schermer en Jan de Vries
Aangevuld met interessante opmerkingen van twilwel!

* Het is vooral de kettingspanner die van invloed is op de efficiëntie van de kettingloop. Twee kettingen betekent meestal ook twee kettingspanners. De uitzonderingen zijn ongeveerde aangedreven wielen, die kunnen in principe zelfs helemaal zonder kettingspanner uitgevoerd worden (zoals ongeveerde trikes, Milan SL, VeloTilt). Toch is het wel praktisch om ook fietsen met ongeveerde aangedreven wielen van een simpel kettingspannertje te voorzien, al was het maar om de geleidelijke kettingslijtage op te vangen (ketting wordt door slijtage langer).
Bij geveerde achterwielen heb je al gauw een veel te slappe ketting die dus makkelijk van het tandwiel loopt. Door het snel op en neer bewegen bij in- en uitveren heb je veel meer kettingspanning nodig om aflopen te voorkomen. Busjes en asjes van de ketting lopen daardoor zwaarder over elkaar en dat betekent meer verlies. Lagering van de rollen in de spanner en de veerspanning van de kettingspanner is te optimaliseren voor minimaal verlies.
De tussenas, bij de (SinnerBike) Mango, loopt zelf op industrielagers dus dat levert echt maar heel weinig verlies. Wat wel weer gunstig is aan twee kettingen, is een veel minder zwabberende ketting. Bij de Milan en DF worden twee kettingrollen toegepast in de aangedreven kettinglijn om ongewenste bewegingen van de ketting te vermijden. Bovenal is dit geen oplossing voor de lange kettingbuizen, en dat is ook verlies.

Redactie

Reacties (4)