Ovale kettingwielen! Hype?
Gepubliceerd op 18 maart 2014 09:00, bijgewerkt op 08 april 2022 13:26
(1741 keer bekeken) 4
Het ritselt de laatste tijd van berichten over ovale kettingwielen voor ligfietsers op het net
Waarom zouden ovale kettingwielen efficiënter zijn? Het dode punt (dead spot), waar zowel de linker- als rechtervoet geen kracht zou uitoefenen op de crank (klik op video), zou niet meer bestaan. Onderzoekers, waaronder van de Kraats (zeer theoretisch), hebben dit proberen aan te tonen.
Bekenden wielrenners die er gebruik van maken, zijn bij de bukkers o.a.: Christopher Froome, Bradley Wiggins (is er weer mee gestopt), David Millar en Marianne Vos, en op de ongestroomlijnde ligger: Aurélien Bonneteau. Ook wil Remco Grasman het werelduurrecord aanvallen, met behulp van ovale kettingwielen (PrOvals). Hij trapt na 5.000 km rijden maar liefst 60 watt meer.
Ook op ligfietsen (en velomobielen) kan dit principe worden toegepast, alleen is de optimale montage van het kettingwiel wel afhankelijk van de kettingloop!
De kettingwielen kunnen geleverd worden met verschillende ovaliteiten: de verhouding tussen hoogte en breedte van het kettingwiel. Naar verluidt is het kettingwiel met een ovaliteit 1,1 (lijkt nog het meest op een cirkel) vrij vlot te beheersen is, terwijl een ovaliteit van 1,4 (al duidelijk ovaal) al veel oefeningen nodig heeft.
Werkt het?
Willem Jan:
Ja! De vermogenswinst door een effectievere trapbeweging is erg goed merkbaar. Na de eerste paar omwentelingen van de pedalen was ik al gewend aan de beweging. Eigenlijk voelt het een beetje als een e-bike: je voelt extra vermogen en vraagt je af waar het vandaan komt. Optrekken gaat merkbaar sneller en klimmen gaat harder. De snelheid tijdens de klim de brug op is omhooggegaan van een 27 naar 31 kilometer per uur en zo ook op andere delen van de route.
Optrekken bij verkeerslichten en versnellen gaat makkelijker en vlotter. Tot een 40-45km/uur merk ik voordeel, daarna maakt het geen verschil meer en zou je kunnen zeggen dat het extra gewicht gaat tegenwerken. Geen probleem, 55-60 km/uur haal ik nog steeds wel…
Van de Kraats in Ligfiets&:
Ovale kettingwielen leveren ontegenzeggelijk vermogenswinst en kunnen het verschil bepalen tussen eeuwige roem en vergetelheid. Wat de beste ovale vorm is, is eigenlijk nog steeds niet duidelijk. Hoe groter de ovaliteit, hoe groter de winst. Vooral bij montage van grotere ovaliteit dan 1,1 moet men rekenen met een lange periode van gewenning.
Zijn ovale kettingwielen nieuw voor ligfietsers? Nee, op Ligfiets.net stond in 2004 al een berichtje. Ook zo in 2007, en dat jaar nog een keer. Trouwens, in de jaren zeventig van de vorige eeuw waren de volgende kettingwielen er al: Shimano's Biopace, Rotor's Q-Rings, Ridea's PowerRing en Osymetric's Harmonic ring (allen min of meer mislukt). Nog verder terug, het eerste ovale kettingwiel was er al in 1890.
Dus, is na al die jaren van ontwikkeling het ovale kettingwiel nog niet echt doorgebroken. Misschien lukt het vanuit de ligfietswereld wel. De ervaringen geven aan dat er echt meer vermogen geleverd wordt.
Bronnen: Adri, Willem Jan, WikipediA en Ligfiet& 2013 no. 6, blz. 30: 'Ovaal kettingwiel: oefening geeft winst' door van de Kraats.
Reacties (4)
Ik heb op de hts ooit een ligfiets gebouwd en heb daar destijds biopace bladen op gezet.De ovaliteit van die bladen is klein, maar het effect bij het oprijden van een viaduct is merkbaar: het is makkelijker om een soepele tred te houden. Voor mij ligt het grootste nut bij inzakkend toerental om zo makkelijker door het dode punt te komen. Houdt bij grotere ovaliteit wel rekening met de kettinglengte. De derailleur moet de lengteverschillen nog wel op kunnen vangen.
Joost.Evers, 18 mrt 2014 11:52
Ik had ooit op mijn bukfiets de Biopace kettingwielen van Shimano. Eigenlijk had ik ze gekocht omdat het de grootste kettingwielen waren die de fietsenmaker op voorraad had. Het wende erg makkelijk, maar toen ze na een paar jaar versleten waren wenden de normale kettingwielen weer net zo makkelijk. Toont meer de flexibiliteit van je lichaam aan dan de nut van ovale bladen. Ik denk het hangt van je trapfrequentie af; hoe lager, hoe meer baat heb je bij de ovale vorm. Ik had eigenlijk problemen met de derailleur verwacht omdat die er niet op gebouwd is om 2 keer per trap heen en weer te bewegen, maar dat ging wel goed.
Christian
cnar, 21 mrt 2014 15:26
Dit pleit er voor om ovale tandwielen te monteren als je van plan bent om in de bergen te gaan fietsen. Juist dan is de trapfrequentie erg laag (soms zelfs heel erg laag). Interessant dus. Vraag is nog wel of je een triple kunt uitrusten met beide type bladen. Bergaf gaat de frequentie weer omhoog.
Spanjefietser, 22 mrt 2014 11:28
In de jaren (19)80 heeft de Fransman Claude Genzling regelmatig gepubliceerd over het voordeel van ovale tandwielen. Hij reed met het model van Polchlopek, waarbij het tandwiel niet echt ovaal is maar bestaat uit twee halve cirkels met een recht deel ertussen van 4 tanden. Genzling had het gevoel dat hij met die tandwielen door het dode punt heen vloog.
Voor de kettingspanning maakt ovaliteit overigens niet echt uit omdat de ketting altijd om de helft van het tandwiel zit.
theomol, 22 mrt 2014 21:37